Professionals in de revalidatie zijn voortdurend op zoek naar manieren om de zorg te verbeteren. Dat doen ze intrinsiek vanuit professionele nieuwsgierigheid en betrokkenheid bij de revalidant. Vaak gaat het om relatief eenvoudig te realiseren verbeteringen. De uitdaging voor instelling en medewerkers wordt complexer bij grotere innovaties die forse investeringen vragen.
De zorg in Nederland is mede door marktwerking, toename van de zorgvraag en bezuinigingen fors in beweging. Ook de medischspecialistische revalidatie staat hierbij onder druk. Onze sector staat goed aangeschreven, patiënttevredenheid en kwaliteitsniveau zijn hoog en er wordt geïnvesteerd in wetenschappelijke onderbouwing. Er liggen echter ook forse uitdagingen op het gebied van het aantonen van effectiviteit en doelmatigheid van onze behandelingen, ook ten opzichte van andere aanbieders.
In de medisch-specialistische revalidatie zoals we die nu bieden is er veel direct contact tussen behandelaar en revalidant. Dit maakt de revalidatie arbeidsintensief. In het afgelopen decennium zijn er grote innovatieve ontwikkelingen geweest – zoals telerevalidatie, robotica en virtual reality – die de mogelijkheid bieden om zorg anders in te richten. Moderne behandeltechnieken kunnen de revalidatie beter en goedkoper maken. Deze innovaties worden echter nog maar zeer beperkt toegepast in de Nederlandse instellingen. De oorzaak hiervan is deels financieel. Innovatie vraagt vaak om investering in implementatie en aanschaf van middelen. Maar anders dan bij de ziekenhuizen is in ons DBC-systeem geen financiering opgenomen van bijvoorbeeld kostbare apparatuur ter ondersteuning van diagnostiek en behandeling, zoals nu in onze instelling de GRAIL. De DBCfinanciering is gebaseerd op behandeluren en vergoedt niet nieuwe technologie die mogelijk ook behandeluren kan gaan besparen. Vergoeding van een innovatieve behandeling door de zorgverzekeraar in een DBC is bovendien pas mogelijk bij bewezen effectiviteit. Dit vergt jarenlange onderbouwing, die voor rekening komt van de instellingen.
Het is goed om als sector zelf te investeren in innovatie en om de toegevoegde waarde van innovatie binnen de sector, maar ook vooral daarbuiten, beter uit te dragen. Innovatie is nodig om een antwoord te kunnen geven op de maatschappelijke uitdagingen die er liggen, en om de kwaliteit en doelmatigheid van de behandeling te vergroten. Het zorgt bovendien voor een leer- en ontwikkelklimaat in de instelling. Medewerkers kijken kritisch naar het zorgaanbod en vertalen nieuwe ontwikkelingen naar de zorg. Ze experimenteren en leren, en dit geeft een boost aan het enthousiasme en de energie in de organisatie. Om dit te ondersteunen moeten we ervoor zorgen dat er meer aandacht komt voor innovatieve technologieën in de opleidingen van revalidatieprofessionals, inclusief revalidatieartsen.
Ik verwacht dat de modulaire bekostiging waar nu aan wordt gewerkt meer ruimte gaat scheppen voor het gebruik van ondersteunende innovatieve technieken. Probleem blijft nog wel de financiering van ontwikkeling en implementatie van innovaties. In deze economisch zware tijden kunnen revalidatie-instellingen dit niet alleen opbrengen. Door marktwerking zijn de instellingen bovendien geneigd om weinig te delen met elkaar, en ook dat remt innovatie. Daarom daag ik Revalidatie Nederland en de Vereniging van Revalidatieartsen uit om een innovatieagenda 2020 op te stellen met een organisatiestructuur waarmee een aantal grote innovaties breed geïmplementeerd wordt. Een programma met aandacht voor variatie en regionale spreiding, vergelijkbaar met de programma’s voor wetenschappelijk onderzoek van ZonMw. We committeren ons daarbij als sector aan afspraken over het onderbouwen van de doelmatigheid en het opnemen van de innovaties in onze reguliere zorg en de modulaire bekostiging. Voorwaarde is een investeringsimpuls van zorgverzekeraars, het ministerie van VWS, bedrijfsleven, fondsen en andere financiers. Met zo’n impuls kunnen we als sector onszelf naar een volgend niveau brengen, en voor revalidanten meer kwaliteit en efficiëntie realiseren.
