Een vrouw van middelbare leeftijd kijkt mij verwachtingsvol aan tijdens mijn spreekuur. De verwijsbrief van de huisarts is kort en bondig: mevrouw met lage rugpijn, graag behandeling, gevolgd door een uitgebreide voorgeschiedenis van twee kantjes.
Mevrouw vertelt al heel lang lage rugpijn te hebben, veroorzaakt door een lichte vorm van artrose, waarvoor zij behandeld is door fysiotherapie, chiropraxie en haptonomie, allemaal zonder succes. Ze zegt nergens meer aan toe te komen, ‘alles is te veel’. Op mijn vraag ‘Wat is uw hulpvraag en wat wilt u bereiken?’, zegt zij zonder aarzeling: ‘Ik wil weer alles kunnen.’
Ik leg uit dat we, het revalidatiebehandelteam, samen met de patiënt doelen opstellen als bijvoorbeeld zoveel kilometer kunnen wandelen of fietsen, met minder pijn kunnen stofzuigen enzovoorts, waarop mevrouw aangeeft: ‘Ja, dat wil ik allemaal’. Mijn pogingen om nog specifieker de hulpvraag boven water te krijgen, stranden. ‘Dokter, dat u niet begrijpt dat ik mijn oude leven weer terug wil hebben.’ Ik begrijp het, maar is het reëel? Vervolgens leg ik uit dat een revalidatiebehandeling zeker goed kan zijn, maar dat we geen wonderen kunnen verwachten.
Een verwijzing naar de revalidatie is vaak het laatste station voor de patiënt, dat wil zeggen dat daaraan vooraf meestal veel medische consultaties en interventies hebben plaatsgevonden zonder resultaat en de wanhopig geworden huisarts nog één laatste kans ziet: een revalidatiebehandeling met verwijzing naar de revalidatiearts. Nu is het zo dat er inderdaad nog niemand slechter is geworden van revalidatiebehandeling. Immers, aandacht voor lichaam een geest doet eenieder goed en de stok achter de deur van wekelijks therapie (moeten) volgen helpt ook. Maar het revalidatietraject is vanaf de start intensief, vraagt discipline en uiteindelijk een grote mate van doorzettingsvermogen van de patiënt om de gegeven adviezen op te volgen en het zelfstandig trainingsprogramma vol te houden. Dit is het gereedschapskistje dat de patiënt meekrijgt na ontslag. En de verwachting van ‘alles weer te kunnen’, komt in de regel niet uit. Het is zeker geen ‘kwik fit’-oplossing, waarna het allemaal weer vanzelf gaat. Kortom, met behulp van de revalidatiebehandeling probeert het behandelteam de patiënt weer ‘toekomstbestendig’ te maken.
Terugkomend op de mevrouw met rugklachten. Na mijn uitleg zegt zij enigszins verontwaardigd dat ze niet had verwacht zo veel zelf te moeten doen. Ze had begrepen dat wij een soort revalidatie-receptenboek konden raadplegen voor het oplossen van haar rugpijn. Een illusie armer, maar hopelijk met iets meer realiteitsbesef, verlaat zij met haar man in haar kielzog mijn spreekkamer, waarschijnlijk koers zettend naar haar huisarts om de volgende verwijzing te vragen.
Erwin Baars
Erwin Baars is revalidatiearts bij De Vogellanden.
