Hoe staat het in de toekomst met de organisatie van revalidatie, bijvoorbeeld als het gaat over concentratie van de zorg of juist spreiding? Voor Mark Van Houdenhoven is het duidelijk: zorg moet worden geconcentreerd, innovatie en nieuwe technieken moeten worden omarmd. ‘De zorg móet mee, want de concurrentie staat klaar met nieuwe zorg vormen en producten, en daar heeft de patiënt via internet toegang toe.’
Dat kennis en kunde nog meer dan nu het geval is moeten worden geconcentreerd is een noodzaak, zegt Van Houdenhoven. ‘Iedereen in Nederland begrijpt dat daardoor de kwaliteit voor de patiënt toeneemt. Ik zeg niet dat de huidige zorg niet goed is, integendeel. Maar ieder dorp zijn eigen ziekenhuis of revalidatiecentrum, zoals twintig jaar geleden nog een ideaal was, kán niet meer door de hoge kwaliteitseisen. Patiënten met complexe problemen horen in een gespecialiseerd centrum. Zo zijn alle zorgverleners in de Sint Maartenskliniek, waar een kwart van alle dwarslaesiezorg van Nederland plaatsvindt, gespecialiseerd in het verlenen van deze specifieke zorg. Ik ben daarom erg voor meer bundeling.’
Goede mix
Concentratie van zorg is, waarschuwt de hoogleraar, ook een noodzaak door te weinig personeel, door vergrijzing. ‘Er moet dus efficiënter gebruik worden gemaakt van arbeidskrachten. Dit wil allemaal niet zeggen dat er alleen nog maar ruimte is voor specialismen. Want dan is er niemand meer die het hele overzicht heeft, wat zeker in de revalidatie belangrijk is.’ Hij beveelt daarom een goede mix aan: minder centra die meer gespecialiseerd zijn, maar ook brede kennis. En zorg voor echt goede netwerken, zoals nu al steeds zichtbaarder is binnen de revalidatie. ‘Werk inderdaad samen, probeer het wiel niet opnieuw uit te vinden als een collega-instituut al gewoon een goede oplossing heeft gevonden.’
Op afstand
Dat concentratie kan betekenen dat een patiënt voor klinische behandeling verder van huis moet vindt Van Houdenhoven niet onoverkomelijk. ‘Want de nazorg, bepaalde vormen van behandeling, het monitoren van training, enzovoorts, kan door de technologische ontwikkeling veel meer thuis, via beeldcontact. De behandelaar kan op afstand volgen. Dit wordt in ons land al wel toegepast, maar nog niet genoeg, en het wordt nog teveel gezien als innovatie. Terwijl het echt in de zorg snel een dagelijkse realiteit zou moeten worden. Zorgverzekeraars moeten dit soort vernieuwing meer ondersteunen, met het doel om het beschikbare geld zo efficiënt mogelijk te besteden.’
Slimme innovaties
Omarm de technologische mogelijkheden breed, zegt de hoogleraar. Juist bewezen innovaties die het leven beduidend kunnen verbeteren. ‘Behandelaars moeten meer aandacht besteden aan kleine, slimme innovaties. Liever met blokjes de traptreden verkleinen, waardoor iemand na een beroerte toch weer thuis de trap op kan, dan een kostbare traplift.’ Behandelaars in de revalidatie moeten meer dan nu het geval is aansluiten bij wat hun revalidanten willen, vindt Van Houdenhoven. ‘Mensen gaan steeds nadrukkelijker vragen om bepaalde zorg, wat ik ook toejuich. Juist de rol van de patiënt echt centraal zetten zal de volgende stap moeten zijn in de zorg en innovatie.’
