Mensen met afasie kunnen soms beter zingen dan spreken; Melodic Intonation Therapy maakt gebruik van dat gegeven. Een Nederlandstalige handleiding bij deze boeiende therapievorm was echter niet meer beschikbaar. Behandelaars van Rijndam Revalidatie deden er iets aan.

Het is al lang bekend dat sommige mensen met afasie – een stoornis in het spreken en/of begrijpen van taal na hersenletsel – beter kunnen zingen dan spreken. In de loop der tijd zijn daarom verschillende methoden ontwikkeld waarin muziek werd gebruikt om taal te verbeteren. Eén van de internationaal meest bekende methoden is Melodic Intonation Therapy (MIT), een methode die begin zeventiger jaren in Amerika werd ontwikkeld. Hierbij wordt het produceren van korte zinnen – zoals ‘ik wil koffie’ – getraind door de zinnen eerst te zingen. De logopedist gebruikt bij elke oefenzin een melodiepatroon dat overeenkomt met de natuurlijke toonhoogteverschillen in die zin. De logopedist en de afasiepatiënt zingen deze zin een aantal keer gezamenlijk, terwijl ze met de hand het ritme volgen. Stapsgewijs gaat de logopedist daarna met de revalidant van zingen over naar spreken.

MIT is alleen geschikt voor mensen met een ernstige niet-vloeiende afasie, die niet of nauwelijks kunnen spreken maar taal wel redelijk goed begrijpen.

Meer vooruitgang

Omdat onderzoek naar de effectiviteit van MIT in de revalidatiefase ontbrak, deed Rijndam Revalidatie in 2009 een onderzoek onder 27 revalidanten. De ene groep kreeg zes weken lang vijf uur in de week MIT; de andere groep kreeg de gebruikelijke therapie, zoals het trainen van andere communicatievormen en begripsoefeningen. Om de deelname aan het onderzoek te bevorderen, kregen deze deelnemers na de onderzoeksperiode ook MIT.

Uit het onderzoek bleek dat de revalidanten die MIT hadden gekregen significant meer vooruit waren gegaan in het nazeggen van getrainde en niet-getrainde zinnen. Ook waren er sterke aanwijzingen dat MIT het spreken in het dagelijks leven verbeterde.

Beschroomd

Als onderdeel van het onderzoek werden logopedisten van achttien revalidatiecentra getraind in het toepassen van MIT. Aanvankelijk waren ze vaak beschroomd omdat ze moesten zingen, maar als ze merkten hoeveel revalidanten eraan hadden raakten ze enthousiast. Die revalidanten zelf waren ook heel enthousiast.

De onderzoekers kregen regelmatig de vraag of ze een nieuwe Nederlandstalige handleiding en oefenmateriaal wilden maken en besloten dit te doen. Daarbij ontwikkelden ze ook een digitaal oefenprogramma, e-MIT. In filmpjes wordt het mondbeeld getoond dat hoort bij de verschillende oefenzinnen; een extra ondersteuning voor de revalidant tijdens therapie. Er is eveneens een versie waarmee mensen thuis zelf kunnen oefenen, e-MIT Thuis. Beide versies geven naast vaste voorbeeldzinnen ook de mogelijkheid om zelf oefenzinnen toe te voegen. Zo kan iedereen die zinnen oefenen die hij of zij graag wil oefenen.

Vaste plaats

De handleiding en het oefenprogramma zijn nu beschikbaar voor logopedisten en voor mensen met afasie. Desgewenst kunnen logopedisten ook een eendaagse training volgen. Gezien de positieve resultaten en de positieve reacties van revalidanten én logopedisten is te hopen dat MIT een vaste plaats zal krijgen in het therapiepakket dat beschikbaar is voor mensen met afasie.

Ineke van der Meulen, klinisch linguïst Rijndam Revalidatie

Melodic Intonation Therapy’ is uitgegeven door Bohn Stafleu van Loghum, en is beschikbaar als boek en digitaal. Meer informatie staat op www.revalidatiemagazine.nl.