Een revalidatieverpleegkundige is meer dan een verzorger: hij of zij is echt onderdeel van een behandelteam en onmisbaar binnen het revalidatietraject. Revalidatieverpleegkundigen zien hoe het met een cliënt gaat in de 24-uurs setting van de kliniek, lichten de overige behandelaars daarover in en stimuleren revalidanten om te werken aan behandeldoelen. Dit vraagt een heel andere rol van de verpleegkundige dan gebruikelijk.

Een mooi beroep, vindt Esther Heemskerk (26) die nu drie jaar revalidatieverpleegkundige is. Eigenlijk ‘via via’. Ze studeerde HBO-Verpleegkunde aan de Hogeschool Leiden, en had in die tijd bijbaantjes. Als gastvrouw in een verpleeghuis onder meer, daarna ook als groepsbegeleider in de gehandicaptenzorg. Na het halen van haar diploma ging ze drie maanden naar Ghana voor vrijwilligerswerk. Na terugkomst was ze een half jaar verpleegkundige in een verpleeghuis. ‘Maar daar had ik naar mijn gevoel te weinig tijd om mijzelf te ontwikkelen en miste de uitdaging, omdat cliënten er heel lang zijn opgenomen. Ik hoorde over de revalidatiewereld, kende het nog helemaal niet en werd enthousiast van de verhalen.’

Esther werkt nu op een afdeling voor Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) bij Reade, revalidatiecentrum in Amsterdam. Wat er voor haar uitspringt? ‘Het coachen en trainen van revalidanten, het bijzondere contact met hen, het multidisciplinair werken en de resultaten daarvan.’

Samen een plan maken

Ze geeft graag een voorbeeld, van een revalidant die aan het trainen is om zich zelfstandig te kunnen douchen en aan te kleden: één van zijn belangrijkste doelen tijdens het revalidatieproces. ‘Het zelfstandig douchen gaat goed, maar het aantrekken van de onderkleding wil maar niet lukken. De verpleegkundigen, de EVV-ers (Eerst Verantwoordelijke Verpleegkundigen), overleggen met elkaar en met de ergotherapeut en komen met een plan van aanpak. Eén voor één worden de interventies uitgetest, multidisciplinair. Dagelijks wordt er geoefend. Dit is voor de revalidant een pittige periode. Het is lichamelijk vermoeiend en vraagt ook een hoop doorzettingsvermogen. Als verpleegkundige stimuleren en coachen we de revalidant dan ook intensief. Na een aantal weken hebben de EVV’ers met de ergotherapeut een handige manier gevonden voor de revalidant en lukt het hem zelf zijn onderkleding aan te trekken. Op zo’n moment word ik heel blij. Je ziet dan met de revalidant ook het resultaat van multidisciplinair samenwerken.’

Ontspanning en cursussen

Natuurlijk zijn er ook moeilijke momenten. ‘Bijvoorbeeld als revalidanten een depressieve periode doormaken omdat hun leven totaal verwoest of compleet veranderd is door hun aandoening. Ik maak dit voor mezelf hanteerbaar door mij te verplaatsen in de situatie, interventies te bedenken en er met collega’s over te spreken, en het dan ook weer los te laten.’ Haar aanstelling van 36 uur per week laat voldoende tijd voor ontspanning, hobby’s en andere leuke dingen. Het revalidatiecentrum biedt de mogelijkheid opleidingen en cursussen te volgen. ‘Zo heb ik de specialisatie tot neuroverpleegkundige gehaald en ben ik nu bezig met een revalidatiecoachcursus. Ik vind het belangrijk me te kunnen ontwikkelen. Het daagt ook uit en zorgt dat ik vanuit een ander perspectief kijk naar het revalideren op de afdeling. Na een cursus kom ik vaak terug met nieuwe ideeën.’

Betrokken bij technologische verandering

Esther Heemskerk heeft het werk al zien veranderen door de voortschrijdende technologie. ‘We gebruiken nu bijvoorbeeld een ICT-systeem om medicatie af te tekenen en te bestellen. Dit is een grote verbetering, het gaat veel makkelijker en sneller en draagt bij aan efficiënt en veilig werken.’ De technologische veranderingen worden ook niet zomaar ‘opgelegd’, de revalidatieverpleegkundigen worden er steeds meer bij betrokken. ‘In een vroeg stadium worden we gevraagd mee te denken. Er is bijvoorbeeld een werkgroepje voor de communicatie via het elektronisch patiëntendossier. Zo kunnen we als verpleegkundigen aangeven wat werkt en hoe het implementeren het beste kan worden aangepakt.’

Tegen andere verpleegkundigen die naar de revalidatie willen overstappen zegt ze: ‘Er zijn goede redenen enthousiast te worden. Vanuit veel verschillende perspectieven ben je de spil voor de revalidant, en kun je samen met hem of haar ontzettend veel bereiken.’

Esther Heemskerk werkt op Afdeling 2 NAH bij Reade