Wat: Therapie met paarden voor kinderen bij Revalidatie Friesland
Waarom: Een aantrekkelijke en zinvolle aanvulling bieden op reguliere fysiotherapie, Revalidatiearts, fysiotherapeuten, paardrij-instructeurs
Gesprek met: Stefan Luis, fysiotherapeut en coördinator van het paardrijden
Hoe is het ontstaan: paardrijden als therapie?
‘De manege bestaat al 30 jaar, en is verbonden aan de mytylschool die bij het revalidatiecentrum staat. Er werd dus altijd al therapeutisch gereden. Bij een verbouwing in 2010 zijn de faciliteiten verbeterd, met onder meer tilliften en opstapmogelijkheden voor de ruiter. Als behandelteam zagen we hierdoor nog meer mogelijkheden om het paardrijden in te zetten voor therapeutische doelen, bijvoorbeeld voor houding en balans. Paardrijden biedt mogelijkheden die andere therapievormen niet bieden. Kinderen worden op een heel natuurlijke manier uitgedaagd om goed te zitten, balans te vinden, beide handen zoveel als mogelijk in te zetten. Daar kan geen andere oefening tegenop.’
Om welke kinderen gaat het?
‘De revalidatiearts indiceert en gaat bijvoorbeeld na of een kind voldoende zitbalans heeft om te kunnen paardrijden. Vervolgens stellen we een protocol op, met als aandachtspunten zithouding, balans, evenwicht, handfunctie en autonomie van het kind. De kinderen zitten dus op de mytylschool, en worden als ze een revalidatie-indicatie hebben behandeld in het revalidatiecentrum. De kinderen die paardrijden hebben bijvoorbeeld epilepsie, niet-aangeboren hersenletsel, cerebrale parese of een ander neurologisch of orthopedisch probleem. Daarnaast is er een groep kinderen met onverklaarde medische problematiek, zoals chronische pijn of vermoeidheid, die vaak niet naar school gaan. Zij revalideren twaalf weken bij ons intern, en rijden eenmaal per week paard.’
Hoe werkt het in de praktijk?
‘Het paardrijden wordt begeleid door geschoolde instructeurs. Als fysiotherapeut ga ik drie maal mee om de individuele doelstellingen te bespreken. Samen bekijken we wat een kind nodig heeft. We zoeken naar het juiste zadel, waarbij we streven naar zoveel mogelijk contact met het paard. Als het kind alle bewegingen van het paard voelt, vraagt dit om continue aanpassing waardoor de zithouding constant wordt gestimuleerd. De warmte en beweging van het paard geven ontspanning, waardoor training beter gaat. Rijden met een dekje is ideaal, maar soms is een tempurazadel de beste oplossing. De bovenbenen gaan in klittenband, en zo nodig is er iemand die achter het kind zit. Na deze beginfase werkt het kind verder met de instructeur en komen wij eenmaal per maand kijken hoe het gaat.’
En wat zijn de effecten?
‘Heel belangrijk, om te beginnen: je ziet de kinderen enorm genieten. Het is fantastisch om boven op een paard te zitten en het gevoel te hebben dat je de baas bent. Dit geeft de kinderen autonomie. Revalidatie en paardrijden is echt een heel mooie combinatie, maar het is lastig te meten wat de effecten zijn. We hebben daarom een pilotonderzoek gedaan bij zes kinderen met spasticiteit. Daaruit bleek dat ze na een aantal weken paardrijden duidelijk beter scoorden op stoornisniveau en dat de spasticiteit afnam. Zo zien we ook bij kinderen met een scoliose of motorische dysbalans dat hun houding wordt gecorrigeerd. Bij kinderen bij wie de spieren van de bovenbenen zeer gespannen zijn, geeft het paardrijden ontspanning. Ik zie zelf in de praktijk dat kinderen ook op participatieniveau – dus in hun dagelijkse activiteiten – verbeteren. Zo behandelen we een jongen met een progressieve coördinatiestoornis. Hij volgt een vmbo-opleiding en vertelt dat het paardrijden hem helpt om de school te kunnen volhouden. Ik zou het prachtig vinden als veel meer kinderen van deze therapievorm konden profiteren. Daarom hopen we verder onderzoek te kunnen doen, zodat aangetoond kan worden dat juist ook op participatieniveau zoveel bereikt wordt.’
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Vernieuwde aanpak voor revalidatie na IC-opname
Een app en ondersteuning geven patiënt Rob (73) de regie over de behandeling van ALS
Van kinderzorg naar volwassenzorg: ‘Zorg voor een soepele overgang en geen harde knip’
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
De Pronkhoek
Participatie en plezier
