Het Centrum voor Revalidatie van het UMCG biedt sinds vijftien jaar medisch-specialistische diabetesrevalidatie, naar eigen weten als enige in ons land. ‘Diabetesrevalidatie heeft een grote meerwaarde voor patiënt én verzekeraar,’ zegt Linda Faber, teamcoördinator en verpleegkundig consulent diabeteszorg. Zij pleit voor toepassing in revalidatiecentra in alle regio. Want hoe meer zelfmanagement en acceptatie, hoe beter er met de ziekte valt te leven.
Waarom werd het revalidatieprogramma opgezet en waaruit bestaat het?
‘Vijftien jaar terug waren er eigenlijk geen goede revalidatieprogramma’s voor diabetespatiënten. Daarom heeft Thera Links, toen arts bij locatie Beatrixoord van het UMCG en nu hoogleraar endocrinologie, samen met het diabetesteam een serie dagbehandelingen opgezet. Hierin staat zelfmanagementeducatie centraal, het gaat erom dat patiënten goed leren omgaan met hun diabetes. Wij bieden tegenwoordig drie hoofdbehandelvormen. Poliklinische revalidatiebehandeling in groeps- of individuele vorm of klinische revalidatiebehandeling, afgestemd op de hulpvraag en de omstandigheden van de patiënt. Wie bij ons wordt aangemeld, krijgt een uitnodiging voor een intakegesprek. Op grond van een beoordeling door meerdere behandelaars wordt met de patiënt besproken welk behandelprogramma aangeboden kan worden.’
Wat is de meerwaarde van de behandeling?
‘Bij deze aandoening moet een patiënt veel beslissingen zelf nemen en dat vraagt nogal wat. Bloedglucosewaarden moeten zelf worden gecontroleerd, insuline gespoten, er moet verstandig worden gegeten en alles moet worden afgestemd op de dagelijkse activiteiten. Dat gaat de een makkelijker af dan de ander. Voor wie er moeite mee heeft, een ervarende leerstijl heeft of meer begeleiding nodig heeft, helpt diabetesrevalidatie de aandoening beter in te passen in het leven. Dat helpt mensen om goed te blijven functioneren en het werkt preventief. Want verkeerd zelfmanagement kan leiden tot ernstige medische complicaties, zoals hart- en vaatziekten, zenuwaandoeningen of oogproblemen. En depressie komt bij diabetes twee keer vaker voor. Het kenmerkende van diabetesrevalidatie is dat we werken met een multidisciplinair team; in die gezamenlijke benadering schuilt de kracht. Ervarend leren en leren toepassen, omringd door gespecialiseerde behandelaars en door medepatiënten, met een gestructureerd programma en met sportfaciliteiten onder handbereik, geeft effecten. Diabetesrevalidatie heeft als resultaat dat patiënten beter in staat zijn de juiste zelfmanagementprincipes toe te passen.’
Het is niet zo eenvoudig om een nieuwe vorm van revalidatie erkend en vergoed te krijgen; dit is met diabetesrevalidatie wel gebeurd?
‘Jazeker. Gezondheidspsycholoog en diabetesonderzoeker Joost Keers deed indertijd promotieonderzoek naar het effect van diabetesrevalidatie. Hij zag dat vijftien tot twintig procent van de patiënten worstelt met de symptomen van een ‘diabetes burn-out’. De stress van het zoveel zelf moeten regelen wordt mensen dan te groot en de kans bestaat dat zij de zelfzorg gaan verwaarlozen, behandelafspraken afzeggen. Een gevaarlijk verschijnsel dus. Keers observeerde verder dat mensen in het jaar voorafgaand aan hun revalidatie een veel hogere medische consumptie hadden dan een jaar ná de revalidatie, en dat het volgen van het revalidatieprogramma bijvoorbeeld resulteerde in minder opnames en minder bezoek aan een arts. Diabetesrevalidatie is vervolgens in 2007 erkend door het College voor Zorgverzekeringen en Revalidatie Nederland. Voor de behandeling is een doorverwijzing van een internist of endocrinoloog noodzakelijk. Wie niet onder behandeling is van een specialist, kan de huisarts vragen om doorverwijzing.’
Waarom wordt deze vorm van revalidatie niet algemeen aangeboden in ons land?
‘Lastige vraag. In 2008 hebben wij een mini-symposium gehouden om diabetesrevalidatie onder de aandacht te brengen. Er was veel interesse. Tegenwoordig wordt de meerwaarde van preventie beter gezien. En de meeste revalidatiecentra behandelen natuurlijk wél mensen die door diabetes bijvoorbeeld een voetamputatie hebben moeten ondergaan. Maar naar wij weten wordt op dit moment nergens een vergelijkbaar revalidatieprogramma aangeboden. Of er binnen centra actief over diabetesrevalidatie wordt gesproken is ons onbekend. De enige oorzaak die ik kan bedenken is dat er door de bezuinigingen voor dit soort vernieuwingsprojecten geen geld wordt vrijgemaakt. Plus, voor deze revalidatie moet je ook een in diabetes gespecialiseerde arts en verpleegkundige in huis hebben. Maar dat is te regelen en de behandeling wordt ook vergoed, op basis van afspraken met de zorgverzekeraar. We moeten ons goed realiseren dat diabetes toeneemt in Nederland en dat de aandoening een grote impact heeft op het dagelijks leven. Veel complicaties ten gevolge van slechte regulatie van bloedglucosewaarden zijn te verminderen of te voorkomen, onder andere door goed zelfmanagement. Het zou mooi zijn als patiënten die meer nodig hebben dan poliklinische begeleiding in eigen regio naar diabetesrevalidatie kunnen gaan. Dat die behoefte er ook echt ís blijkt uit de aanvragen die wij van patiënten krijgen uit het hele land, niet alleen uit onze eigen regio. Onze capaciteit is niet enorm, vorig jaar behandelden we ongeveer tweehonderd patiënten. Gegeven het toenemende aantal diabetespatiënten en de aangetoonde effectiviteit van de revalidatiebehandeling, is de noodzaak van méér diabetesrevalidatieaanbod in het gehele land onomstreden.’
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Nieuwe ‘onderzoeks-to-do-list’ onderstreept de meerwaarde van revalidatiegeneeskunde
Het plannen van complexe zorg? Dat kan eenvoudiger, vinden ze in Groningen
‘Zo’n behandelprogramma, dat kan toch zeker korter?’
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Passende revalidatiezorg met een gedragsgeoriënteerde insteek
Het belang van het meten van cognitief functioneren in het dagelijks leven
