Revalidatietechnicus Quido de Valk bedenkt en maakt creatieve aanpassingen waarmee mensen zelfstandig kunnen functioneren. Ook al kunnen ze alleen nog een duim bewegen of een wenkbrauw optillen. ‘Juist die ingewikkelde vragen vind ik het leukst.’
Nog iets naar voren, dan moet het passen. Geconcentreerd duwt Quido het stokje, bevestigd aan een ijzeren constructie met knoppen, een paar millimeter naar rechts. De negentienjarige Roan, met een hoge dwarslaesie, probeert met zijn mond het stokje naar het paneel met nummers te bewegen. De overige zeven functieknoppen, gekoppeld aan de computer, bedient hij met zijn schouders, kin en wang. Dankzij deze op maat gemaakte aanpassing kan Roan zijn opleiding Bouwkunde volgen. Quido: ‘De meeste aanpassingen maken wij voor mensen zoals Roan, met een ernstige lichamelijke handicap, die geen- of een beperkte hand/armfunctie hebben. Alles wat wij maken is functioneel en op maat gemaakt, want niemand is hetzelfde.’
De afdeling revalidatietechniek van De Hoogstraat, bestaande uit acht medewerkers, bedenkt en maakt aanpassingen, maar doet meer. ‘We kijken ook naar welke lichaamsfuncties iemand nog heeft en wat er getraind kan worden, zodat er uiteindelijk misschien geen – of zo min mogelijk aanpassingen nodig zijn. We werken samen met de andere behandelaars, maar het meeste met de ergotherapeuten. Samen met hen en de revalidant stellen we revalidatiedoelen op en bedenken daarvoor creatieve oplossingen, die wij vervolgens ontwikkelen en maken. Behalve technisch zijn, moeten we goed met mensen kunnen omgaan, kennis hebben van diagnoses en weten wat er op de markt verkrijgbaar is aan hulpmiddelen, computerbesturingen en omgevingsbedieningen.’
In zijn werk kijkt Quido altijd breder dan de vraag. Als iemand binnenkomt met de wens om zelfstandig te eten, heeft hij misschien door een dwarslaesie ook incontinentieproblemen. Daar moet je naar durven vragen. Quido’s eigen ervaring helpt hem daarbij. Dertig jaar geleden was hij zelf revalidant. Door een motorongeluk lag hij volledig in de kreukels en was hij twee jaar uit de roulatie. Sindsdien weet hij wat het is om in een rolstoel te zitten, incontinent te zijn en beademd te worden. Gelukkig herstelde hij. ‘Op dat moment volgde ik een technische opleiding. Na mijn revalidatie bij De Hoogstraat vroegen ze of ik hier mijn stage wilde afronden. Ik ben nooit meer weggegaan. Na bijna dertig jaar geeft het me nog elke dag voldoening. Mijn uitdaging haal ik uit de ingewikkelde vragen, waarbij ik mijn creativiteit moet inzetten om oplossingen te bedenken. Door de veelzijdigheid van de vragen is het elke keer weer anders. Daarnaast vind ik het leuk om een klein eigen technisch bedrijfje aan te sturen binnen de organisatie.’
Mensen die naar praktische oplossingen zoeken, melden zich soms rechtstreeks bij Quido en zijn team. Vragen worden dan teruggekoppeld naar de revalidatiearts. De revalidatiearts beslist of een persoon in behandeling wordt genomen. ‘Soms zijn wij het laatste redmiddel. Bijvoorbeeld het meisje met de korte armen, die voor het eerst menstrueerde. Ze kon haar tampon niet zelfstandig verwisselen en wilde daardoor niet meer naar school. Haar psychiater belde of wij een oplossing hadden. We maakten een soort verlengarm, waarmee ze het zelf kon en daardoor weer naar school ging. Helaas is er niet altijd een oplossing. Bijvoorbeeld als iemand naast zijn handicap een grote hersenbloeding heeft gehad, waardoor een computerbesturing cognitief niet meer te verwerken is. Of iemand met een zeer progressieve spierziekte, waarbij de achteruitgang sneller gaat dan het ontwikkelen van de gewenste aanpassing. Dat is keihard.’
Andere revalidatiecentra vragen geregeld om advies. ‘Onlangs nog: of we iets konden maken voor een revalidant met het Locked in syndroom, een neurologische aandoening, zodat hij zelfstandig alarm kon slaan. Samen met een revalidatiearts ging ik erheen. Een complexe situatie. Het enige wat die man kon, was zijn wenkbrauw optrekken. Hij lag de hele dag in bed. We namen de revalidant klinisch over. Via een aanraaksensor op zijn bril, die een wenkbrauwbediening aanraakte, koppelden we eerst het alarm en de afstandsbediening van de televisie eraan. Vervolgens koppelden we zijn rolstoelbediening eraan en zo gingen we steeds verder. Uiteindelijk kon de man met een minimale wenkbrauwbeweging zelfstandig televisie kijken, zijn deuren bedienen, alarm slaan, communiceren en rolstoel rijden. Hij was zo ontzettend blij.’
In de afgelopen jaren is het vak veranderd, verteld Quido. ‘Alles is technischer, complexer en gaat sneller. Aanpassingen maken we binnen de behandeluren. Grote voorzieningen, zoals die van Roan, moeten we apart bij een vergoedende instantie aanvragen. Ik heb de mazzel dat ik door mijn jarenlange ervaring brede kennis bezit en daardoor snel functioneel kan handelen. Voor nieuwe revalidatietechnici is dat vaak lastiger. Maar de toekomst biedt ook kansen. Meer samenwerking met externe partijen, waarbij we hun producten mogen gebruiken voor de ontwikkeling van nieuwe aanpassingen. Uitdaging genoeg dus in dit mooie vak. Ik hoop dan ook dat ik als spin in het technische web nog jarenlang op een creatieve manier iets voor mensen kan betekenen.’
Beeld: Inge Hondebrink
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
‘Ingewikkelde vragen vind ik het leukst’
‘Het is heel leuk en dankbaar werk’
3D-printen op punt van doorbraak
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Technologie bij neuromusculaire aandoeningen: nu en in de toekomst