Wanneer je een beperkte handfunctie hebt, eet je vaak van een noppenbord en uit een zogenaamd kombord, zodat het eten er niet kan uitvallen. Het ontwerp is functioneel, de kleur is altijd wit en materialen zijn plastic of grof aardewerk. Dit kan anders, dachten ervaringsdeskundige Petra van den Akker en haar man Johan Thijssen.
Petra (54) was jarenlang economiedocent. Tot de dag dat ze wakker werd in het UMCG. Een onverwachte hersenbloeding zorgde voor een eenzijdige verlamming. Na drie maanden intensief revalideren bij Revalidatie Friesland kwam ze weer thuis. ‘Je bent op zoek naar houvast en perspectief. Je gaat nadenken over hoe je je leven opnieuw inricht. Dingen zoals servies lijken tot de kleine dingen te behoren, maar bleken voor ons belangrijk’, vertelt Petra. ‘Want waarom mag je als je een beperking hebt geen kwaliteit van leven hebben?’
Gebakken op zeer hoge temperatuur
‘Zoveel mensen, zoveel smaken’, luidt het gezegde. Toch lijkt dat niet meer op te gaan wanneer je gebruik moet maken van zorggerelateerde artikelen. Althans, dat is Petra’s constatering. Het is Petra’s man Johan Thijssen, die als huisvestingsadviseur in de zorg werkt, een doorn in het oog dat hulpmiddelen vaak lomp en lelijk zijn qua ontwerp. Hij hoopte dat dat anders zou kunnen. Johan nam een praktisch, maar lelijk noppenbord mee naar het atelier van kunstenares Lies Keramiek en stelde de vraag: “Mijn vrouw is binnenkort jarig. Zou je een mooi servies kunnen maken, waarbij van alle borden er één is aangepast?”
Lies Huet maakt al dertig jaar van alles van porselein en keramiek. Sinds 2009 doet ze dit vanuit haar atelier Lies Keramiek (lieskeramiek.nl) in de voormalige gevangenis in Leeuwarden. Ze maakt niet alleen potten, vazen en servies, maar ook kunstobjecten. ‘Ik kreeg direct een warm gevoel bij deze opdracht en ging de uitdaging aan. Normaal is aardewerk erg kwetsbaar. Doordat dit keramiek op zeer hoge temperatuur gebakken is, krijg je de noppen er bijvoorbeeld met geen mogelijkheid van af. Eten is een hoogtepunt van de dag. Dat moet op mooie en goede borden worden geserveerd vind ik.’ Lies gaat enthousiast verder: ‘Samen met Petra en Johan zijn we dit servies verder gaan ontwikkelen. Inmiddels zijn we drie variaties komborden (en een compleet servies) verder. Petra’s reactie was gelukkig heel enthousiast.’
Missie geslaagd
‘Johan vertelde me dat ze vrienden over de vloer hadden voor een gezellig diner. Zij hadden niet eens door dat Petra van een aangepast bord at. Dat zag ik als een groot compliment. Als je een handicap hebt, hoef je nog niet van een lelijk en sober bord te eten. Ook dan mag je van mooie dingen genieten’, vindt Lies. ‘Als kind wil je al helemaal niet anders zijn. Daarom denken we nu na over servies met mooie felle kleuren, speciaal voor kinderen met beperkte handfunctie. Hier is reeds belangstelling voor geweest.’
‘Natuurlijk zullen er ook heel veel mensen tevreden zijn met het bestaande aanbod’, zegt Petra. ‘Maar als je liever iets mooiers wilt kopen, heb je op dit moment bar weinig keus. Natuurlijk zijn de mooiere producten iets duurder, maar dat is bij het niet-aangepaste aanbod net zo.’ Het servies van Lies Keramiek is handgemaakt, ieder stuk is uniek en is van hoge kwaliteit. Dit kost uiteraard iets meer dan een gemiddeld servies.
Bak voor hondenvoer
Wat is er nu zo anders aan dit servies ten opzichte van het standaard noppenbord en kombord? Lies legt uit: ‘Ik heb de noppen aan één kant recht gemaakt in plaats van rond, zodat het eten er niet overheen glijdt. Ook zitten de noppen zover mogelijk aan de rand van het bord. Zo heb je meer ruimte voor je eten. Daarbij vonden we een normaal kombord door de hoge randen op een bak voor hondenvoer lijken. Daarom hebben we het kombord lager gemaakt, met één hoge rand aan de linkerkant die het eten opvangt.’
Of het servies ook gebruikt gaat worden in revalidatiecentra zal de toekomst uitwijzen. ‘Ik vind dat het zeker iets toevoegt aan iemands revalidatieproces, net zoals gezond en lekker eten bijvoorbeeld’, zegt de kunstenares.
Beeld: Johan Thijssen en Lies van Huet
Gerelateerde artikelen Revalidatie Magazine
Hierom verruilden Nico de Hoogh en Mark Hendriks het hotelwezen voor de zorg
Klokhuis uitzending over dwarslaesie
Martine zit dicht bij de mensen
Gerelateerde artikelen Nederlands Tijdschrift voor Revalidatiegeneeskunde
Hybride zorg als oplossing voor personeelstekorten
De Menukaart Beenprothesegebruikers
